ශ්‍රී ලංකාවේ දක්ෂිණ භූමිභාගයේ පිහිටි කතරගම පූජනීය භූමිය, බෞද්ධ හා හින්දු බැතිමතුන්ගේ එකම වන්දනාවේ කේන්ද්‍රස්ථානය ලෙස සලකනු ලබයි. කතරගම දෙවියෝ, හෙවත් කන්ද කුමාර, සුබ්‍රමනියම් හෝ මුරුගන් යන නම් වලින්ද හැඳින්වෙන්නේ, මෙම පුදබිමේ ප්‍රධාන දෙවිඳුන් ලෙසයි. මෙම දේව රූපයට ආගම් දෙකෙහිම බැතිමතුන් ගැඹුරු ගෞරවයක් දක්වන අතර, ඒ නිසාම කතරගම පුදබිම සමගිය හා සහජීවනය සංකේතවත් කරයි.
කතරගම දෙවියන්ගේ ඉතිහාසය
කතරගම දෙවියන්ගේ ඉතිහාසය අතිශය දීර්ඝ හා සංකීර්ණ ය. බෞද්ධ ජනප්‍රවාදයන්ට අනුව, කතරගම දෙවිඳුන් යනු ලංකාවට පැමිණි බුදුරජාණන් වහන්සේගේ තෙවන ලංකා ගමනයේදී බුදුරදුන්ගෙන් සෙත් පැතූ දිව්‍ය රූපයකි. උන්වහන්සේ දහම් ඇසූ පසු බුදුදහම ආරක්ෂා කිරීමට භාර වූ බව සඳහන් වේ. තවත් කතාවකට අනුව, උන්වහන්සේ වල්ලි අම්මා නම් දමිල කුමරියක හා ආදරයෙන් බැඳී විවාහ වූ අතර, කතරගම පුදබිම ඔවුන්ගේ වාසස්ථානය ලෙස සැලකේ. මෙම ජනප්‍රවාදය, කතරගම දේවාලය තුළ බෞද්ධ හා හින්දු ආගමික අංගයන් එකතුවීමට හේතුවක් වී ඇත.
හින්දු ජනප්‍රවාදයට අනුව, කතරගම දෙවියන් යනු ශිව දෙවිඳුන්ගේ සහ පාර්වතී දේවියගේ දෙවන පුත්‍රයා වන සුබ්‍රමනියම් ය. මොහු තම සහෝදරයා වන ගනේෂ සමඟ කරුණු කිහිපයක් මුල් කරගෙන ආරවුල් ඇති කරගත් පසු, සුබ්‍රමනියම් දකුණු දිග ඉන්දියාවටත් පසුව ලංකාවටත් පැමිණි බව පැවසෙයි. එහිදී, ඔහු වල්ලි අම්මා සහ තේවානි අම්මා යන දෙදෙනාම විවාහ කරගත් බව හින්දු ජනප්‍රවාදයන්හි සඳහන් වේ. මෙම කතාන්තරය කතරගම දෙවිඳුන් දෙආගමේම බැතිමතුන් අතර ජනප්‍රිය වීමට ප්‍රධාන හේතුවක් වී ඇත.
කතරගම දේවාලය සහ පූජාවන්
කතරගම දේවාලය පිහිටා ඇත්තේ මැණික් ගඟ අසබඩය. මෙම දේවාලය තුළ දෙවිඳුන්ගේ රූපයක් වෙනුවට ධාතු කරඬුවක් තබා ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. දිනපතාම විවිධ වේලාවන්හිදී, දේවාලයේ පූජාවන් පැවැත්වෙන අතර, මෙම පූජාවන් තේවාව ලෙස හැඳින්වේ. මෙම පූජාවන්වලට සහභාගී වීමෙන් බැතිමතුන් තම ප්‍රාර්ථනා ඉටු කරගත හැකි බව විශ්වාස කරයි.
වාර්ෂිකව පවත්වනු ලබන කතරගම ඇසළ මංගල්‍යය මෙම පුදබිමේ අතිශය වැදගත් උත්සවයකි. මාසයක පමණ කාලයක් පුරා පැවැත්වෙන මෙම මංගල්‍යයේදී, බැතිමතුන් දහස් ගණනක් පයින් ගමන් කරමින් කතරගම පුදබිමට පැමිණේ. මෙහිදී, දැඩි භක්තියකින් යුතුව කටු අලවා ගැනීම, ගිනි පෑගීම, සහ කාවඩි නැටීම වැනි අසිරිමත් පූජාවන් සිදුකරන ආකාරය දැකිය හැකිය. මේවා දෙවිඳුන් කෙරෙහි ඇති නොසැලෙන භක්තියේ සංකේත ලෙස සැලකේ.
කතරගම පුදබිම තුළ ඇති අනෙකුත් ස්ථාන
කතරගම පුදබිම කතරගම මහා දේවාලයට පමණක් සීමා නොවේ. මෙහි තවත් බොහෝ පූජනීය ස්ථාන පිහිටා ඇත.
- කිරි වෙහෙර: ක්‍රි.පූ. 2 වන සියවසේදී දුටුගැමුණු රජු විසින් ඉදිකරන ලද බව විශ්වාස කරන මෙම ස්ථූපය, කතරගම පුදබිමේ බෞද්ධ උරුමය විදහා දක්වයි.
- වල්ලි අම්මා දේවාලය: කතරගම දෙවිඳුන්ගේ බිරිඳ වන වල්ලි අම්මා වෙනුවෙන් ඉදි කරන ලද මෙම දේවාලය, දමිළ බැතිමතුන් අතර ඉතා ජනප්‍රිය ය.
- ගනේෂ දේවාලය: කතරගම දෙවිඳුන්ගේ සොහොයුරා වන ගනේෂ දෙවියන් සඳහා කැප වූ මෙම දේවාලයද බැතිමතුන්ගේ නිරන්තර ගෞරවයට පාත්‍ර වේ.
- ශිව දේවාලය: කතරගම දෙවිඳුන්ගේ පියා වන ශිව දෙවියන්ට පුද පූජා පවත්වන ස්ථානයකි.
සංචාරකයන් සඳහා වැදගත් කරුණු
කතරගම පුදබිමට පැමිණෙන සංචාරකයින් සඳහා දේවාලයට පිවිසීමට සුදුසු ඇඳුමකින් සැරසීම අනිවාර්ය වේ. පිරිමි පාර්ශ්වය කමිසයක් සහ සරමක් හෝ කලිසමක් ඇඳිය යුතු අතර, කාන්තාවන් දේහය ආවරණය වන ඇඳුම් ඇඳිය යුතුය. දේවාලයට ඇතුල් වීමට පෙර සපත්තු ගලවා පිරිසිදු පාද වලින් යා යුතුය. කැමරා භාවිතය ද ඇතැම් ස්ථානවල තහනම් විය හැක.
කතරගම දෙවියෝ ශ්‍රී ලංකාවේ දෙවිවරුන්ගේ රජු ලෙස සැලකිය හැකිය. උන්වහන්සේගේ ආශිර්වාදය ලබා ගැනීම සඳහා ලංකාවේ පමණක් නොව, විදේශයන්හි සිටින බැතිමතුන්ද නිරන්තරයෙන් පැමිණෙති. කතරගම පුදබිම, ආගමික සහජීවනය සහ අධ්‍යාත්මික සාමය සොයන ඕනෑම කෙනෙකුට අසමසම අත්දැකීමක් ලබා දෙයි.
